April 1941

1941 – 1 april dinsdag.

Van Houtum: Het melkrantsoen (per week) wordt tot 85% van het dagrantsoen teruggebracht. ‘s Middags wordt de spoorbrug (dubbelspoor) te Deventer officieel geopend.

1941 – 2 april woensdag.

Van Houtum: ‘s Morgens verschijnen drie Duitse militairen, een 1e luitenant, sergeant en soldaat op de Christelijke HBS. De school moet de beide volgende dagen ter beschikking staan van de Duitsers. Met andere woorden, wij krijgen twee dagen vakantie. Er worden 400 Duitse soldaten ingekwartierd. De kanonnen met paarden komen gelukkig niet allemaal op het schoolterrein te staan. De padvinderij wordt in Nederland ontbonden. Enkele redenen zijn natuurlijk: te grote kas (als deze nog niet onder de leden is verdeeld), van oorsprong een Engelse organisatie en ´Padvinders zijn goede spionnen´.

1941 – 3 april donderdag.

Van Houtum: Na twee uur ‘s nachts komen grote Duitse troepenafdelingen in Apeldoorn aan. De gevorderde scholen zijn dan allemaal ‘s morgens bezet. Het merendeel bestaat uit lichte artillerie en huifkarren. Om zeven uur betrekken de Duitsers de Christelijke HBS. De paarden en kanonnen staan bijna allemaal achter de school onder de dennen (camouflage). De soldaten zouden in Apeldoorn zijn voor manoeuvres op de Veluwe. De Duitsers doen natuurlijk weer talrijke inkopen. Voortaan moeten de daders de ruiten betalen (voorheen de gemeente) die om politieke redenen worden ingegooid. Mocht een dader onbekend zijn dan is de plaatselijke burgemeester bevoegd de ruiten door personen te laten betalen die de daad zouden bevorderen of goedkeuren.

1941 – 4 april vrijdag.

Van Houtum: Mijn zuster en ik gaan vandaag op de fiets naar Arnhem. De Duitsers hebben op een heuvel een bos van 40-[?] jarige dennen geplant. Waar deze camouflage voor dient is ons onbekend. Vanaf dit bos lopen vele telefoonlijnen naar het vliegveld Laag Soeren en Dieren. In de buurt van Vrijland (Schaarsbergen) is een heel nieuwe weg (Conbalaan) aangelegd. Wij fietsen deze weg op. Aan beide kanten is een nieuw dorp verrezen. Het bestaat uit tientallen woonhuizen en enige zogenaamde boerderijen (kazernes).

1941 – 7 april maandag.

Van Houtum: Het dansen in het openbaar wordt tot nader order verboden. Alle jachtgeweren moeten worden ingeleverd. De eigenaren zullen ze wel nooit meer terugkrijgen. De meeste jagers in Duitsland gebruiken Nederlandse jachtgeweren. ´s Middags peilen vier auto’s van de Duitse Weermacht in Ugchelen naar een storingsveld (schijnbaar tussen de vliegvelden Teuge en Deelen). Dit onderzoek houdt nauw verband met de hulpzender die bij een Apeldoornse kazerne is gebouwd.

1941 – 9 april woensdag.

Van Houtum: ´s Morgens houdt een zware munitietrein in Apeldoorn stil. De Duitsers bewaken direct de omgeving en plaatsen luchtdoelgeschut op het station en op het marktplein. Een groep Duitse parachutisten weigert ‘s morgens bij de kazernes te vertrekken. De arbeiders mogen zolang deze parachutisten niet weg zijn niet werken en moeten buiten bij het hek wachten onder bewaking van een Duitse soldaat. Zo staan zij er tot negen uur.

1941 – 12 april zaterdag.

Van Houtum: Wegens gebrek aan benzine mogen er in Nederland geen taxi´s meer rijden. De distributieperiode van benzine wordt van 30 april tot 31 mei verlengd. Mijn broer kan de distributiepapieren bij het plaatselijke bureau afhalen. In Apeldoorn is grote schaarste aan alcoholische dranken.

1941 – 15 april dinsdag.

Van Houtum: De Duitsers vorderen in Apeldoorn vele benzineauto’s. Alle joden in Nederland moeten hun radiotoestellen inleveren. Eerst ontvangen zij een radio luistervergunning en deze zijn ze nu weer kwijt behalve degene die op een distributienet zijn aangesloten. Over de distributie hoor je toch geen Engelse berichten. Alleen leugens en berichten die in hun eigen nadeel zijn.

Bloem: De wachtposten te Klarenbeek zijn opgeheven.

1941 – 18 april vrijdag.

Van Houtum: De Duitse politie arresteert in Beekbergen Kaars Sypesteijn. Deze man had op Koninginnedag altijd zijn huis versierd. De beruchte en nog in Ugchelen wonende D. heeft voor zijn raam een zwartrood biljet hangen. Daarin worden arbeiders opgeroepen zich van hun ´ketenen´ los te maken en zich bij de NSB aan te sluiten.

1941 – 21 april maandag.

Van Houtum: In Apeldoorn wordt een Centrale Keuken geopend. Al de eerste dag ontvangen 6.000 burgers een portie eten. De Overheid voert enige ingrijpende wijzigingen in de distributie in. Iedere bon van de onlangs uitgereikte melkkaart geeft recht op 1 3/4 liter melk per week. Dit is 1 kwartliter per dag per persoon. Het wekelijkse rantsoen boter wordt van 250 gram tot 200 gram teruggebracht. De verlaging voor vlees is aanzienlijk. Het pond vlees waarmee wij tot dusver eerst een week en later tien dagen moesten doen, zal voor 16 dagen moeten gelden. Het tekort aan eiwitten, dat hierdoor ontstaat, wordt aangevuld met een bon voor peulvruchten. Dit laatste lijkt heel mooi evenals de verzekering van de directeur-generaal voor de Voedselvoorziening dat we spoedig van dit dalende vlak weer op een hellend vlak zullen komen. Niettemin wijzen allerlei feiten er op dat Nederland (tot nu toe nog één van de best voorziene bezette landen voor levensmiddelen) zeer snel de tijd van de hongersnood tegemoet gaat. Voor al deze feiten is maar één verklaring en wel dat Duitsland om een opstand te voorkomen zolang mogelijk zijn voedselpositie zal trachten te handhaven.

1941 – 23 april woensdag.

Van Houtum: Volgens geruchten zou binnenkort een broodbon niet voor 7 maar voor 9 dagen geldig zijn.

1941 – 24 april donderdag.

Van Houtum: In Hoog Buurlo vindt men bij de nieuwe zenders een onontplofte bom. Deze zal maandag aanstaande worden gedemonteerd wanneer blijkt dat het geen tijdbom is. Vanaf 1 mei aanstaande zal het rijwielbelastingplaatje na een 17-jarig bestaan verdwijnen. Deze maatregel is niets anders dan een lokmiddel voor het Nederlandse volk om toch maar het goede van de NSB in te zien. Bovendien heeft de Duitser gebrek aan koper zodat het uitschakelen van het belastingplaatje hem een winst van enige tonnen koper geeft.

1941 – 28 april maandag.

Van Houtum: De aardappels worden gedistribueerd. Het rantsoen bedraagt 1 1/2 kilo per persoon per week. Voor dit lagere rantsoen wordt het broodrantsoen over zeven dagen berekend, nu over zes dagen. De directeur-generaal van de Voedselvoorziening, Ir Louwes, verklaarde nog vorige week ´Wij zullen nog meer aardappels in de trechter gooien.´ Wij hebben ze gelukkig zelf gekocht en betaald en hoeven er niemand ´dank je wel´ voor te zeggen. Bij de aankondiging van de aardappeldistributie in een land dat in overvloed aardappels verbouwt weet hij niets meer te zeggen dan ´Wij zitten in een fuik en wij kunnen niet anders.´ Hieruit is dus op te maken dat de bovenbedoelde trechter eerst in Duitsland eindigt. De distributie is zogenaamd te wijten aan gebrek aan gemeenschapszin en volksdiscipline. De aardappelkaarten zullen in de komende week worden uitgereikt. Het loopt al op deze morgen voor alle aardappelwinkels storm. Want iedereen wil nu toch nog een klein voorraadje inslaan nu de aardappels nog verkrijgbaar zijn. Veel mensen gaan nu zelf, door de nood gedwongen, aardappels verbouwen om aan dit zo echte volksvoedsel geen gebrek te zullen krijgen. Door de distributie van aardappels is men in de Centrale Keuken in Apeldoorn niet meer in staat om stamppot te verstrekken. Men zal nu genoegen moeten nemen met soep. ‘s Middags wordt in Ugchelen een straatarme NSB-er begraven. Deze man, die in normale tijd van de armen zou worden begraven, wordt nu op kosten van de NSB in een tweede klas graf ter aarde besteld. Na de lijkstoet van deze man volgt nog een grote optocht van NSB-ers.

1941 – 29 april dinsdag.

Van Houtum: De distributiedienst verstrekt geen petroleumbonnen meer aan hen die naast een petroleumtoestel ook nog over een gasfornuis beschikken.

1941 – 30 april woensdag.

Van Houtum: Er worden geen nieuwe bonnen voor scheerzeep bekend gemaakt. De met ´K´ gemerkte bon van de textielkaart geeft nu recht op het kopen van een rantsoen (50 gram) scheerzeep. Voor de aardappeldistributie zullen we een extra rantsoen rijst van 250 gram krijgen. Hiervoor wordt een bon van de boter- of vetkaart aangewezen.