Aflevering 2
De Bevrijding van Klarenbeek
De D-compagnie van de Princess Patricia’s Canadian Light Infantry, onder leiding van eerste luitenant Sydney Frost kreeg de Appense Bossen van Klarenbeek toegewezen, met de commandopost in boerderij ‘t Struikjesveen. Op zaterdag 14 april 1945 waren er tot elf uur ‘s ochtends nog Duitsers in de woning ‘t Struikjesveen op de hoek van Struikenveenweg en de Groenallee.
Bron: Van Doerfart tot Klarenbeek, Bert Visser en Hennie Fran.
1
2
1
Princess Patricia’s Canadian Light Infantry
2
Duitsers trekken overhaast richting Apeldoorn.
Een tafel voor twee
De Duitsers vertrokken na het afbreken van de radio apparatuur die was opgesteld in de kelder van de woning, Zes Canadese militairen arriveerden drie en een half uur later, om precies te zijn om 15.30 uur bij de woning. De Canadese radio werd op exact dezelfde plaats en op hetzelfde tafeltje gezet. De draden die de Duitsers niet hadden meegenomen werden aangesloten en klaar waren de (telefoon) verbindingen. Het tafeltje waarop de radio apparatuur heeft gestaan èn het stoeltje waarop zowel de Duitse als de Canadese militairen hebben gezeten zijn in de woning nog steeds aanwezig en worden nog dagelijks gebruikt.
Klarenbeek in het zicht
Zondag 15 april 1945 bereikte het regiment de P.P.C.L.I. Bussloo, de Appense Bossen en het gebied daar omheen. Daarmee lag het dorpje Klarenbeek in het gezichtsveld maar werd deze dag nog niet betreden. Diezelfde dag werden vanuit Voorst, in samenwerking met de Binnenlandse Strijdkrachten, verkenningen uitgevoerd in de richting van het kanaal Apeldoorn-Dieren, Voorstonden, Langedijk, Clabanusweg. De D-compagnie verbleef in de omgeving met als commandant eerste luitenant Sydney Frost. De compagnie bezette de spoorlijn vanaf het station Klarenbeek richting Voorst.
Voor de Canadese soldaten nabij Klarenbeek moet het een oorverdovend en angstaanjagend geluid moeten zijn geweest. Zet het geluid van je computer iets harder en hoor hoe het moet zijn geweest om dit dodelijk kanon vanuit de verte te horen.
Gevaar bij het spoor
Er werden krijgsgevangenen gemaakt en veel oorlogsbuit viel in Canadese handen, Aan de spoorlijn stond op 14 april een Duits 8,8 cm geschut dat van tijd tot tijd granaten afvuurde op het gebied van de Appensche Bossen. De compagnie commandant verbood een aanval op het stuk geschut, omdat hij teveel slachtoffers verwachtte. Ook op zondag 15 april 1945 werden vier Duitse militairen begraven, die in de buurt van restaurant Pijnappel in de voorafgaande nacht zouden zijn gedood tijdens een gevecht. Hoewel de D-compagnie Klarenbeek op 16 april bereikte is het niet onmogelijk dat een verkenningspatrouille die nacht ervoor al in het dorp is geweest.
Het Duitse 88mm-geschut is waarschijnlijk het bekendste artilleriestuk van de Tweede Wereldoorlog. Het kanon was initieel bedoeld als luchtafweergeschut, onder de naam 8,8 cm-Flak 18, 36, 37. De naam Flak komt van het Duitse Flugabwehrkanone. Hoewel het kanon als luchtafweergeschut bedoeld was, verdiende het zijn sporen op tal van andere terreinen, vaak uit noodzaak en bij gebrek aan specifiek materiaal.
The Seaforth’s are coming!
Die dag hadden de Canadese militairen het bezette gebied tot aan het kanaal bevrijd. Direct na het wegtrekken van de Duitsers stonden de manschappen van de ondergrondse klaar om de NSB’ers op te halen die in één van de kelders van Huize Klarenbeek werden opgesloten.
Op zaterdag 14 en zondag 15 april 1945 kreeg het regiment `Seaforth Highlanders of Canada’ de opdracht om de westelijke IJsseloever tegenover Zutphen, `De Hoven’ dus, te veroveren. Deze opdracht werd omstreeks het middaguur met succes uitgevoerd. Daarna kwam het regiment voor andere opdrachten beschikbaar. De nieuwe opdracht kwam op 16 april 1945, namelijk ‘Verplaatsen naar Klarenbeek’.
De Seaforth Highlanders’ verschenen in Klarenbeek omstreeks 15.30 uur in de middag, nadat eerder een verkenning was uitgevoerd. Niet alleen de Seaforth’s namen stellingen in rondom het dorp, maar ook het hoofdkwartier van de 2e Brigade vestigde zich in Klarenbeek. Daarmee was Klarenbeek bevrijd.
De Cap Badge van de Seaforth Highlanders, een groot edelhert met daaronder de tekst “Cuidich ‘n Righ”,
wat afkomstig is uit het Gallisch en bekent ‘Help de Koning’
Een tastbare herinnering
Tijdens de bevrijding van Klarenbeek, woonde Diny Nijhof-Smeltink, toen 7 jaar oud, aan de Broekstraat 35. Haar vader, die kleermaker was, had daar een confectiewinkel. Hoewel ze zich niet echt veel van de tweede wereldoorlog kan herinneren, staat haar 1 gebeurtenis in het geheugen gegrift.
De Canadezen hadden reeds Klarenbeek bevrijd en waren op doortocht in de richting van Apeldoorn. Ze trokken door de Broekstraat in de richting van de ‘De Kar’. Diny aanschouwde de stroom van bevrijders, zittend, vanaf de slootkant. Op een gegeven moment kwam er een soldaat naar haar toe en gaf haar een aandenken die haar erg gelukkig maakte.
De Canadees gaf haar namelijk een Baret embleem, van een onderdeel waar deze strijder ooit onder diende. ‘Ik zal de Canadees wel bedankt hebben’, denk ik, ‘maar ik ben als een gek, op mijn klompen, naar huis gerend’. ‘Ik heb het mijn ouders, broers en zus vol verwondering laten zien en mijn vader zei dat ik dit geschenk, mijn leven lang moest koesteren’. ‘Ik moest het maar zolang verstoppen in de klok, die op de schouw stond’.
‘Onze buurjongen had er inmiddels ook lucht van gekregen en wilde het wel ruilen tegen zijn mondharmonica’. Dat is natuurlijk mooi niet doorgegaan!
