Een ooggetuige uit de Tweede Wereldoorlog:
Maak kennis met
Bertus ten Bosch
Bertus, 85 jaar, woonachtig te Twello, heeft in 1995 zijn jeugdherinneringen aan het papier toevertrouwd, maar ook zijn herinneringen van de oorlogsjaren. Zijn geboortegrond ligt in Terwolde, alwaar hij de Tweede Wereldoorlog heeft meegemaakt op boerderij ‘De Holle’. Bevrijding van de Veluwe heeft de eer gekregen om dit met u te mogen delen.
Deel 3: De Tweede Wereldoorlog in Terwolde
22 Febr. 1944. Tijdens de “Big Week” een week waarin de Amerikanen van plan waren de vliegtuigfabrieken in midden Duitsland aan te vallen, stegen vanuit Engeland 622 Vliegende Forten en 253 Liberators op. De Liberators, ingedeeld bij de 2de Bomb Division, vlogen in de tweede aanvalsgolf. Het weer was buitengewoon slecht. Slechts de helft van de Vliegende Forten bombardeerde het primaire doel, de rest zocht een andere stad. 35 Toestellen gingen verloren. Intussen was in Engeland besloten de 177 Liberators van de 2de Division terug te roepen vanwege het slechte weer. De formatie begon rond 13 uur aan haar wending. Dat was ruwweg boven Raesveld in Duitsland.
De 93ste Bomb Group mistte hierdoor vliegveld Twente, maar volgens de kaart lag er voorbij Deventer nog een vliegveld. Toen Major Tailor, commandant van de 93st Bomb Group, om 13.3O uur het bevel gaf de bomluiken te openen, had hij een storing. Daarop lieten elf van zijn toestellen hun bommen vallen in een open veld ten Noordwesten van Deventer. Hierbij werd de boerderij “De Hazelt” van de Fam. Schrijver getroffen en werd Mevr. Schrijver gedood. Er vielen in totaal 110 brisantbommen.
Enkele gegevens over het vorige zijn overgenomen uit het boek “Luchtgevaar” van A.Korthals Altes.
“De mitrailleurhulzen en granaatscherven regenden naar beneden, want ze kletterden op de golfplaten van het kippenhok van onze buurman”
Ik herinner me een Zondagmiddag, het was zwaarbewolkt en er kwamen grote formaties bommenwerpers over, op weg naar Duitsland. Wij stonden in het achterhuis, in de deur te luisteren, want de vliegtuigen waren door de zware bewolking niet te zien. Ook onze buurman Hendrik Jan Tiemens was bij ons. De bommenwerpers werden aangevallen door de Duitse jagers, wat duidelijk te horen was aan het jankende geluid van de draaiende en optrekkende jagers. De mitrailleurhulzen en granaatscherven regenden naar beneden, want ze kletterden op de golfplaten van het kippenhok van onze buurman. Want ondanks het feit dat het afweergeschut de bommenwerpers niet kon zien werd er toch op geschoten, met het risico dat de Duitsers hun eigen jagers neerschoten. Toen kwam er plotseling een groot sigaarvormig ding naar beneden, en viel op de kamp bij ons achter het huis, ongeveer tweehonderd meter van ons af.
De jongens van Koldenhof waren er meteen bij. Eerst dachten wij dat het een bom was, maar later bleek het een afwerpbare benzinetank te zijn. Deze werden meegevoerd door de Amerikaanse jagers, die de bommenwerpers begeleiden. De voorraad van de ingebouwde tanks was niet voldoende om de bommenwerpers helemaal naar midden en oost Duitsland te begeleiden en daarom werd die afwerptank onder het vliegtuig gehangen. Deze werd natuurlijk eerst leeggemaakt en daarna afgeworpen, want zo’n tank die toch wel zo’n drie meter lang was gaf ontzettend veel weerstand wat de snelheid van het vliegtuig niet ten goede kwam. Ze werden gemaakt van aluminium of geperst karton, ze waren toch maar voor éénmalig gebruik. Ze werden wel vaker gevonden en nadat de koperen pomp er uit was gehaald, werden ze vaak in de lengte doormidden gezaagd en dan had je een mooi bootje. Ik weet nog dat er een keer eentje bij Lankhorst viel en dat even later de hele omgeving naar benzine stonk.
Vliegende bommen!
Op een mistige Zaterdagmorgen, ik was in de tuin aan het harken, daarom weet ik dat het Zaterdag was, hoorden we plotseling een geluid dat we nog nooit gehoord hadden. Het was geen geluid van een vliegtuig en toch hoorden we het duidelijk in de lucht. Mijn buurjongen Jan kwam even later bij ons en vertelde dat hij het gezien had. Het was volgens hem een vliegtuig en daar hing aan een touw een vuurbal achteraan. Want hij had hem gezien. Die conclusie was nog niet zo gek. Want wat hij gezien had, was de eerste V1 die in onze buurt werd afgeschoten. Waarschijnlijk in de omgeving van Epse of Heeten.
Als je nog nooit van je leven een vliegtuig met raketaandrijving hebt gezien, (want de V1 had het model van een vliegtuig), en je ziet dan zo’n ding met een grote vuurstraal laag over komen en zeer snel, want de V1 bereikte een snelheid van achthonderd km per uur, dan weet je niet wat je ziet. Later raakten we gewend aan het dagelijks overkomen van die vliegende bommen. Want dat waren het. Er zat duizend kilogram springstof in. Ze werden afgevuurd op Antwerpen en Londen. Antwerpen was toen al bevrijd en was een belangrijke aanvoerhaven van de geallieerden.
Als ze over kwamen, was het altijd weer een spannend moment, of hij wel door zou vliegen. Vaak gebeurde het dat de V1 in een bocht kwam te vliegen en dan bleef hij net zo lang in de lucht tot de brandstof op was. En zo kwamen er in de omgeving nogal wat van die dingen terecht.
Vaak met rampzalige gevolgen. Zo kwam er één in Voorst op een woning terecht, waarbij het hele gezin om het leven kwam. Later kwam daar de V2 nog bij. Deze werd echter recht de lucht ingeschoten (gelanceerd) en was de voorloper van de huidige raketten waarmee de astronauten de ruimte ingaan.
“Later raakten we gewend aan het dagelijks overkomen van die vliegende bommen.”
Vergeltungswaffe 1
De V1 (ook wel V-1) was het eerste Duitse zogenaamde V-wapen uit de Tweede Wereldoorlog en tevens het eerste onbemande straalvliegtuig ter wereld. Het was de voorloper van de latere kruisvluchtwapens, hoewel deze meestal met een raketmotor werden uitgerust. In totaal zijn er meer dan 30.000 V1’s geproduceerd. Het merendeel werd vanuit Nederland afgeschoten.
De naam V1 (Duitse afkorting) of V-1 (Engelse afkorting) was een afgeleide van Vergeltungswaffe 1 (Vergeldingswapen 1). Eigenlijk was de aanduiding Fieseler Fi 103 of FZG-76 (FZG betekende Flakzielgerät ofwel luchtafweerdoelapparaat).
De V1 wordt soms raket genoemd, maar is dit niet omdat hij gebruikmaakt van vliegtuigvleugels voor zijn draagvermogen en geen raketmotor maar een pulserende straalmotor heeft. Het is dus een onbemand straalvliegtuig.
640
topsnelheid
2150
gewicht in kg.
250km
actieradius
5090
reichsmark productiekosten
