Aflevering 10 // De kist van Brinkman

,,L.M. Brinkman… het is een Nederlandse naam, maar het moet een Canadese soldaat zijn”, zegt Herman van Essen tegen zijn kleinzoon Martijn. Herman vervolgde: ,,De kist is 1945 in mijn huis achtergelaten nadat er vier Canadese soldaten gelegerd waren. Ik heb ook nog wat andere spullen die de Canadezen hebben achtergelaten, zoals dekens en munitiekisten. Vroeger had ik meer spullen zoals wapens en munitie, maar nadat ik terug kwam van een zomerkamp had mijn vader ze gevonden en aan de politie gegeven. ” “Het zou fantastisch zijn om L.M. Brinkman te vinden om hem zijn footlocker te laten zien”, zegt Martijn.

Oorlog in Apeldoorn

In maart 1945 was een groot noordelijk deel van Nederland nog bezet door nazi-Duitsland en kreeg het Canadese Eerste Leger de opdracht Noord- en West-Nederland te bevrijden. Op 12 maart 1945 werd een Canadese militaire operatie, genaamd Operation Cannon Shot, gelanceerd. De missie van de 1st Canadian Division, onderdeel van het Canadese leger, was: om de IJssel over te steken bij Gorssel en daarmee de terugtrekkende vijand in tweeën te drijven door westwaarts te trekken. Daarna moesten zij het kanaal van Apeldoorn over steken en Apeldoorn bevrijden. Het woonhuis van de familie van Essen stond aan de westelijke oever van het Apeldoornse kanaal, ter hoogte van de brug over de Molenstraat-centrum (nr 264). Deze brug werd intact ingenomen door de 48th Highlanders of Canada en het Royal Canadian Regiment. Er werd hevig gevochten omdat het Duitse leger alle bruggen wilde behouden. De familie van Essen was getuige van artilleriebeschietingen, luchtbombardementen en vuurgevechten. Meerdere woningen aan de Molenstraat werden vernield of zwaar beschadigd en talloze burgers kwamen om het leven. De familie van Essen leefde vijf dagen in hun schuilkelder. Hun huis kreeg een aantal klappen. “Een paar meter van onze schuilplaats viel een bom. Het waren heel enge dagen”, zei Herman van Essen, toen een jongen van 12 jaar. Op 17 april 1945 werd Apeldoorn bevrijd en op 8 mei 1945 eindigde de oorlog in Europa. Missie volbracht voor de soldaten. Ze werden ingekwartierd in Nederlandse huizen, waaronder het huis van de familie van Essen in Apeldoorn. 

Achter gebleven spullen  

Jaren gingen voorbij en Herman vertelde zijn kleinzoon Martijn over de oorlog en de Canadezen: ,,Aangezien de meeste bezittingen vernietigd zijn tijdens de bevrijdingsdagen, was alles bruikbaar welkom in ons huis. Toen ‘onze Canadezen’ teruggingen naar Canada, lieten ze ons wat dekens en kisten achter. Ik heb wat op zolder bewaard; we gaan kijken”.

Martijn ziet vijf dekens, een Canadese munitiekist, een grijze kist, een rode Duitse gereedschapskist en een groene Canadese kist liggen. In de grijze kist zat vroeger brood voor de Duitsers. Mijn vader stal het toen hij de kans had. Het stond onbewaakt voor een gevorderd huis en hij nam het achter op zijn fiets mee. Het zat vol brood.” De groene kist heeft de naam Cpl L.M. Brinkman met zijn dienstnummer A-116030. Martijn probeerde jarenlang de eigenaar te vinden, maar dat lukte een hele tijd niet.

De staat van dienst (service record)  

In 2018 had Martijn een doorbraak. Via de online oorlogsarchieven van de Canadese overheid ontving hij de staat van dienst van L.M. Brinkman. Nieuwe informatie zoals zijn regiment (Essex Scottish) zijn volledige naam (Lawrence Milton), zijn postadres en de naam van zijn vrouw (Caroline) en dochter (Lynne) waren nu bekend. Lawrence zou de oorlog overleven en zou nog in leven kunnen zijn. Martijn zocht naar meer informatie, maar helaas was er op dat moment niets op internet te vinden.

Martijn stuurde een bericht naar de uploader van de informatie op ancestry.com. De uploader bleek Paul, echtgenoot van Lynne, te zijn en deelde het e-mailadres van Lynne en haar broer Barry. De familie van Lawrence was blij verrast toen ze het bestaan van de kist ontdekten. Kort daarna werd een videogesprek opgezet met Martijn, Barry, Lynne en haar man Paul om meer over elkaar en Lawrence te weten te komen: Wie is Lawrence? Wat is zijn oorlogsverhaal? Hoe kwam hij in Apeldoorn terecht en waarom liet hij zijn kist in Apeldoorn achter? 

Lawrence en de Tweede Wereldoorlog 

Lawrence werd geboren op 6 mei 1907 in Lindsay, Ontario, Canada. Op 5 mei 1942 trouwde hij met Caroline en woonde in Windsor Ontario. Hij werkte daar als machinist bij Ford Motor Company. Lawrence trad in september 1942 vrijwillig toe tot het Canadese leger en begon als technisch magazijnier. Op dat moment was Canada al twee jaar in oorlog met nazi-Duitsland. Lawrence schreef zich in bij het nummer 1 districtsdepot in Windsor. Hij werd voor het eerst ingedeeld bij het Royal Canadian Ordnance Corps (RCOC), maar verhuisde in november 1942 naar het Essex Scottish (infanterie) Regiment en ontving 6,5 maanden volledige basistraining en geavanceerde infanterietraining.

(Na de inval in Dieppe op 18 augustus 1942 werd het Essex Scottish Regiment bijna volledig vernietigd. Lawrence zou deel uitmaken van het herstel van het regiment). 

In november 1942 werd het eerste kind van Lawrence, Lynne, geboren. Hij kreeg 13 dagen verlof om zijn dochter te zien. Na zijn verlof werd hij gepromoveerd tot korporaal en op 27 maart 1943 met het Essex Scottish Regiment naar het Verenigd Koninkrijk verscheept ter voorbereiding op de bevrijding van Europa. In het VK was voltooide hij de opleiding tot onderofficier (NCO), werd als korporaal 1e klas aangesteld als onderwijsassistent bij de educatieve afdeling. Hij werd ingezet bij verschillende eenheden (47 Transport Company, 8th Mobile laundry & bath unit), werd verscheept naar Frankrijk en arriveerde daar op 29 juli 1944, 55 dagen na D-day.

Vanaf dat moment kan er uit zijn staat van dienst niet meer opgemaakt worden waar hij verbleef. We kunnen alleen maar gokken dat hij als onderwijsassistent zou blijven en mee zou reizen met het Essex Scottish Regiment. Dat regiment vocht zijn weg door Frankrijk richting Falaise, dan naar de Schelde, het Rijnland, het Hochwald in Duitsland, naar Groningen en vervolgens Duitsland weer binnen naar Oldenburg. Het regiment werd op 15 december 1945 ontbonden. Lawrence keerde terug naar Canada en werd op 13 februari 1946 eervol ontslagen. Hij voegde zich weer bij de Ford Motor Co. in Windsor, Ontario en bracht meer dan 30 jaar door tot aan zijn pensionering.

Lawrence in Apeldoorn  

Uit de staat van dienst blijkt niet dat Lawrence in Apeldoorn is geweest, maar dat zou wel moeten gezien het bewijs van de kist en het verhaal. Volgens de regiments gegevens arriveerde het Essex Scottish regiment op 11 juli 1945 in Amersfoort, nabij Apeldoorn. In theorie zouden soldaten van het regiment in nabijgelegen steden kunnen worden ingekwartierd, in afwachting van transport naar Canada. Lawrence heeft oorlogs souvenirs bewaard en daaruit blijkt ook dat hij in Apeldoorn was: een doos van een juwelierszaak in Apeldoorn, ansichtkaarten en een foto van de burgemeester. Wat Lawrence dagelijks deed in Apeldoorn is niet bekend, maar mogelijk heeft hij les gegeven.

Meer over de kist  

De kist is een unicum, want naast de handgeschilderde naam Cpl L.M. Brinkman en servicenummer A-116030 bevat de kist tekeningen. De tekening van een hoofd met afstudeerhoed en het woord ‘TEACHER’ komt overeen met zijn baan als onderwijsassistent. De reken fout suggereert dat hij wiskunde onderwees en met het verkeerd gespelde woord ‘KAT’ ipv CAT zou hij de Engelse taal hebben onderwezen, naast (aangenomen) onderwijs in technische machines. Het schilderen is keurig, en waarschijnlijk door Lawrence zelf gedaan. Dat is te verklaren omdat zijn naam op de doos met oorlogs souvenirs op dezelfde manier is geschilderd. De kist is waarschijnlijk in Apeldoorn achtergelaten vanwege de grote afmetingen (69x47x37 cm) en het gewicht, wellicht onpraktisch om naar Canada te verhuizen.

Barry naar Apeldoorn

In april 2023 komt de zoon van Lawrence, Barry Brinkman, naar Nederland. Wij besteden er op onze Facebook pagina meer aandacht aan en zullen het verslag op onze website plaatsen.

Meer onderzoek  

Er zijn nog enkele vragen, misschien voor altijd, onbeantwoord, maar we onderzoeken door om de volgende vragen te beantwoorden: Wie zijn er gefotografeerd op de twee groepsfoto’s en waar zijn ze genomen? Wat deed Lawrence dagelijks in Apeldoorn? Reisde hij met het Essex Scottish Regiment langs de strijdroute? Heeft hij familie in het leger die misschien meer weten? Als u denkt ons te kunnen helpen dan horen wij dat graag.